Festiwal Ganesh Chaturthi
Festiwal urodzin Ganeshi obchodzi się jako święto nowych początków i usuwania przeszkód.
Ganesh Chaturthi to dziesięciodniowy festiwal obchodzony w Indiach i Nepalu oraz niektórych innych krajach hinduistycznych w imię urodzin słoniogłowego Ganeshi.
Ganesha jest w hinduskim panteonie synem Lorda Shivy i Parvati, patronem dobrobytu, powodzenia, bogactwa i inteligencji.
Prócz tego szczególnego festiwalu imię Ganeshi – znanego również jako Heramba, Ekadanta, Ganapati, Vinayaka, Pillaiyar, w sumie pod 108 różnymi imionami – podnosi się na początku wszystkich ceremonii i rytuałów, a także we wszystkich okazjach związanych z zaczynaniem nowych spraw – kontraktów, studiów czy osobistych związków partnerskich.
Istnieją dwie różne wersje narodzin Ganeshi. Jedna z nich głosi, że Ganesha został stworzony przez Shivę i Parvati na prośbę devów. Miał on być vighnakartaa – twórcą przeszkód na ścieżce rakshasasów, demonicznych istot – oraz vighnahartaa – usuwającym przeszkody na ścieżkach devów.
Druga z legend mówi, że Parvati stworzyła Ganeshę z brudu swego ciała podczas kąpieli i kazała mu strzec drzwi, gdy kończy kąpiel. Shiva, który przez długi czas medytował na górze Kailash powróciwszy został zatrzymany przez niego. Wszczęła się walka, w wyniku której rozgniewany Shiva odciął głowę Ganeshi. Przywitawszy się następnie ze zrozpaczoną Parvati Shiva rozpoznał Ganeshię jako syna i obiecał, że będzie żył ponownie.
Aby zrealizować obietnicę wysłał devy w poszukiwaniu głowy zwróconej na północ od martwej osoby. Te jednak znalazły tylko głowę słonia. Shiva przytwierdził głowę słonia do ciała dziecka i tym samym przywrócił go do życia.
Festiwal rozpoczyna się w Shukla Chaturthi, czyli w czwartym dniu fazy rosnącego księżyca, a kończy się 14 dnia tego okresu znanego w indyjskim kalendarzu jako Anant Chaturdashi. W tym roku początek Ganesh Chathurthi nastąpił równocześnie z początkiem roku szkolnego, dnia 2 września – co stanowi dla (europejskich) uczniów wspaniałą prognozę edukacyjną.
Jednym z głównych rytuałów w tym czasie jest Visarjan – zanurzanie posągu Ganeshi w rzece przeprowadzane w ostatnich dniach festiwalu, między siódmym a jedenastym dniem. Towarzyszy temu procesja ludzi śpiewających shloka – wersety świętych ksiąg.
Z tej okazji przyrządza się wiele różnych słodyczy, z których najważniejszym jest Modak – słodkie danie przygotowane z ryżu lub mąki ryżowej nadziewane tartym jaggery, miąższem kokosa i suszonymi owocami. Talerz powinien zawierać dwadzieścia jeden kawałków Modak. Przygotowuje się również takie przysmaki jak laddoo, barfi, pedha, i sundal.
Festiwal ten zaczęto obchodzić w kręgach bramińskich w XVII wieku w czasach indyjskiego Imperium Marathów. W XVIII wieku, gdy ziemia była już pod władaniem brytyjskim pewien indyjski polityk, Lokmanya Tilak ustanowił Ganesh Chaturthi świętem publicznym „w celu wypełnienia luki między braminami a nie-braminami i znalezienia odpowiedniego kontekstu, w którym można zbudować nową, oddolną jedność między nimi”, co stanowiło jeden z wielu milowych kroków na długiej drodze do wyzwolenia ziemi indyjskiej.
