Rok 7531 wg kalendarza bizantyjskiego

Jednym z najbardziej znanych kalendarzy starożytności był kalendarz egipski, który trwał ponad cztery tysiąclecia.

egipski

„Stworzony w czasach starożytnych i charakteryzujący się prostotą i oczywistością był jedynym rozsądnym kalendarzem w całej wczesnej historii ludzkości” – twierdził Otto Neugebauer – „Uzyskał w astronomii status standardowego systemu liczenia czasu i zachował tę rolę przez całe średniowiecze, aż do jego użycia przez Kopernika w tablicach księżycowych i planetarnych”.

Otto Eduard Neugebauer był współczesnym – zmarł 19 lutego 1990 roku – austriacko-amerykańskim matematykiem i historykiem nauki, znanym z badań nad historią astronomii i innych nauk ścisłych, praktykowanych w starożytności i średniowieczu. Badając gliniane tabliczki z wykopalisk odkrył, że starożytni Babilończycy wiedzieli o matematyce i astronomii znacznie więcej, niż wcześniej sądzono i przeciwnie do tego, jak naucza się do tej pory w szkołach.

juliański

Historycznym następcą starożytnego kalendarza egipskiego był kalendarz juliański, w którym – poprzez wstawienie dodatkowego dnia przestępnego co cztery lata – długość roku kalendarzowego zbliżała się do długości roku słonecznego.

Po raz pierwszy taki kalendarz został wspomniany w dekrecie egipskiego władcy Ptolemeusza III Euergetesa w III wieku p.n.e. W Egipcie reforma ta nie zakorzeniła się, ponieważ wprowadzenie dodatkowego dnia nadal nie rozwiązało problemu zgodności ze Słońcem, ale zniszczyło zwykłe rytmy i prostotę kalendarza, przerywając upływ czasu i powodując zamieszanie w chronologii.

Kalendarz juliański stał się powszechny znacznie później, w 46 r. p.n.e. gdy dzięki staraniom cesarza Juliusza Cezara został wprowadzony  w starożytnym Rzymie.

Wieki później, przy bezpośrednim udziale egipskich i helleńskich astronomów z Aleksandrii, kalendarz juliański został skorelowany z biegiem księżyca i przez sześć wieków był konsekrowany przez kościół i liturgię w Cesarstwie Bizantyjskim.  Od tego czasu przez półtora tysiąca lat kalendarz juliański pozostaje jednym kalendarzem Europy.

bizantyjski

Era bizantyjska trwająca „od stworzenia świata”  – czyli 1 września 5509 r.p.n.e. w wersji bizantyjskiej – rozwinęła się w VII wieku i była najbardziej rozpowszechniona w Bizancjum, skąd w X wieku wraz z przyjęciem chrześcijaństwa przeniosła się do starożytnej Rosji.

Kalendarz juliański w wersji bizantyjskiej doprowadził do rozpowszechnienia rzymskich nazw miesięcy w Rosji, chociaż lokalne nazewnictwo staro-cerkiewno-słowiańskie zachowało się do chwili obecnej. To samo można powiedzieć o świętach z pogańskiego kalendarza.

Średnia długość roku w kalendarzu juliańskim wynosi 365 dni i 6 godzin (tj. w roku jest 365 dni, a dodatkowy dzień jest dodawany co czwarty rok), podczas gdy czas trwania astronomicznego roku słonecznego wynosi 365 dni, 5 godzin, 48 minut i 46 sekund. Oznacza to, że rok juliański był dłuższy niż rok astronomiczny o 11 minut i 14 sekund, a zatem pozostawał w tyle za rzeczywistą zmianą lat.

W 1582 roku różnica między kalendarzem juliańskim a rzeczywistą zmianą lat wynosiła już 10 dni.

Doprowadziło to do reformy kalendarza, która została przeprowadzona w 1582 roku przez specjalną komisję utworzoną przez papieża Grzegorza XIII. Pod imieniem papieża nowy, zreformowany kalendarz stał się znany jako kalendarz gregoriański. W literaturze używa się również nazwy „nowy styl” lub „nowy porządek”.

gregoriański

Po raz pierwszy kalendarz gregoriański został wprowadzony w krajach katolickich 15 października 1582 r. , zastępując dawny kalendarz juliański.

W efekcie następnego dnia po czwartku 4 października, był piątek 15 października.

W tym kalendarzu, w przeciwieństwie do kalendarza juliańskiego, ostatni rok stulecia, jeśli nie jest podzielny przez 400, nie jest rokiem przestępnym. Tak więc kalendarz gregoriański ma o 3 lata przestępne mniej w każdym czterechsetleciu, niż kalendarz juliański.

Kalendarz gregoriański zachował nazwę miesięcy kalendarza juliańskiego, dodatkowy dzień w roku przestępnym to 29 lutego, a początek roku to 1 stycznia.

Przejście krajów świata do kalendarza gregoriańskiego było długie. Początkowo reforma miała miejsce w krajach katolickich: Hiszpania, państwa włoskie, Rzeczpospolita Obojga Narodów, nieco później we Francji.  Austria, Czechy, Śląsk (wchodzące w skład Monarchii Habsburgów) w 1584. Następnie w krajach protestanckich: w Prusach w 1610 r., we wszystkich państwach niemieckich do 1700 r., w Danii w 1700 r., w Wielkiej Brytanii w 1752 r., w Szwecji w 1753 r. Dopiero w XIX i XX wieku kalendarz gregoriański został przyjęty w niektórych państwach azjatyckich: w Japonii w 1873 r., Chinach w 1911 roku.

Imperium Rosyjskie zrobiło to jeszcze później: po rewolucji październikowej w 1917, a dokładnie 14 lutego 1918.

Wspomniana rewolucja nosi nazwę „październikowej”, choć rozpoczęła się według rachuby obowiązującego w większości Europy i w Ameryce nowego porządku 7 listopada 1917, podczas gdy według obowiązującego wówczas w Rosji starego porządku juliańskiego była to data 25 października.

Tak długie stosowanie kalendarza juliańskiego w Rosji wynikało ze stanowiska Kościoła prawosławnego, który traktował kalendarz gregoriański negatywnie.

Problem kalendarza w Rosji był wielokrotnie omawiany. W 1899 roku Towarzystwo Astronomiczne powołało Komisję ds. Reformy Kalendarza w Rosji, w skład której weszli Dmitrij Mendelejew i historyk Wasilij Bołotow. Komisja zaproponowała modernizację kalendarza juliańskiego.

„Biorąc pod uwagę:

1) że w 1830 r. petycja Cesarskiej Akademii Nauk o wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w Rosji została odrzucona przez cesarza Mikołaja I, oraz

2) że państwa prawosławne i cała prawosławna ludność Wschodu i Zachodu odrzuciły próby wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego w Rosji przez przedstawicieli katolicyzmu, Komisja jednogłośnie postanowiła odrzucić wszystkie propozycje wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego w Rosji i, nie zawstydzony wyborem reformy, aby zatrzymać się na tej, która łączyłaby ideę prawdy i możliwej dokładności, zarówno naukowej, jak i historycznej, w odniesieniu do chrześcijańskiej chronologii w Rosji” – czytamy w rezolucji Komisji w sprawie reformy kalendarza w Rosji z 1900 roku.

Po oddzieleniu kościoła od państwa w RFSRR powiązanie kalendarza cywilnego z kalendarzem kościelnym straciło na znaczeniu.

W Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republice Radzieckiej przejście na kalendarz gregoriański zostało przeprowadzone dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR  „O wprowadzeniu kalendarza zachodnioeuropejskiego w Republice Rosyjskiej” z 6 lutego 1918 roku, t.j. dnia 26 stycznia według starego stylu.

Różnica w kalendarzach spowodowała niedogodności w stosunkach z Europą, co było powodem przyjęcia dekretu „w celu ustalenia w Rosji tego samego obliczenia czasu z prawie wszystkimi kulturalnymi narodami”.

Zmiana dat spowodowała zamieszanie z obchodami Bożego Narodzenia. Przed przejściem na kalendarz gregoriański w Rosji Boże Narodzenie obchodzono 25 grudnia, ale teraz przeniosło się na 7 stycznia. W wyniku tych zmian w 1918 roku w Rosji w ogóle nie było Bożego Narodzenia.

W 1917 roku obchodzono ostatnie Boże Narodzenie, które przypadło na 25 grudnia. Następnym razem prawosławne święto obchodzono 7 stycznia 1919 roku.

Kalendarz bizantyjski jest nadal akceptowany wśród staroobrzędowców – czyli w ruchach religijnych zgodnych z rosyjską tradycją prawosławną, odrzucających reformę cerkiewną podjętą w latach 1651-1660 przez patriarchę moskiewskiego Nikona i cara Aleksieja Michajłowicza, której celem było ogłoszenie unifikacji rytu liturgicznego Cerkwi rosyjskiej z Kościołem greckim, a przede wszystkim z Kościołem Konstantynopola – a także w niektórych innych kościołach prawosławnych.

Dnia 1 września (w kościołach używających kalendarza juliańskiego – 14 września nowego roku) obchodzony jest nowy rok cerkiewny.

Aby przekonwertować datę naszej ery na datę ery bizantyjskiej, konieczne jest dodanie 5508 lat do bieżącego roku od stycznia do sierpnia i 5509 lat od września do grudnia. Tak więc aktualnie, zgodnie z kalendarzem gregoriańskim mamy teraz rok 7531 od stworzenia świata.