Kaliningrad: dwie baszty nad Górnym Jeziorem
Kaliningrad to jedno z nielicznych miast Europy, któremu udało się zachować znaczną część miejskich fortyfikacji obronnych.
Jeszcze w 1872 roku na przedmieściach miasta rozpoczęto budowę nowej linii obronnej obejmującej pierścień 12 fortów głównych i 3 fortów pomocniczych.
W XIX wybudowano drugi pas fortyfikacji otaczający miasto w formie pierścienia zwanego Nocną pierzeją Kenigsberga, obejmujący bramy, wieże, bastiony, reduty i koszary obronne.
Drugi pas fortyfikacji w zasadzie powtarza zarys pierwszego wału obronnego, zbudowanego w XVII wieku. Ich mury obronne stanowiły granicę Królewca przez prawie trzy stulecia, a obecnie ich pozostałości wyznaczają granice miasta.
Wierhnij Prud, czyli Górne Jezioro w Kaliningradzie zdobią od strony miasta dwie malownicze wieże otoczone fosą, które stanowią elementy Nocnej pierzei.
Wieżę Wrangela wraz z wieżą Dohna zaprojektowano tak, aby otaczały razem Górne Jezioro, jako najsłabszy punkt obrony.
Grubość ścian każdej z tych baszt sięga 3 metrów. Średnica obu wież wynosi 34 metry, a ich wysokość 12 metrów. Artyleria wież mieściła się w 42 kazamatach rozmieszczonych na dwóch okrągłych poziomach. Na szczycie drugiego piętra znajdowała się otwarta platforma strzelecka, chroniona ceglastym wałem. Kondygnacje kazamatów i pięter były połączone spiralnymi schodami.
Na początku XX wieku Wieża Wrangela utraciła funkcję obronną i ponownie do celów wojskowych zaczęto ją wykorzystywać dopiero w 1944 roku.
W 1913 roku, kiedy w Królewcu obchodzono stulecie tzw. Befreiungskriege, czyli wyzwolenia Niemiec spod okupacji napoleońskiej, utworzono tu galerię sztuki pod kierunkiem architekta i profesora Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu, Friedricha Larsa.
Nazywano tą basztę komnatą skarbów, gdyż była otwierana w dniach kontroli zasobów złota i srebra, bursztynu i kamieni szlachetnych. Obok wieży znajdowała się wówczas sala artystyczna. Odbywały się tu różnorodne wystawy, a także spotkania miejscowej inteligencji, działał tu klub muzyczny.
W czasie II wojny światowej w budynku wieży mieściły się magazyny sprzętu wojskowego. Przechowywano tu mienie wojskowe.
Baszta Der Dohn – bliźniacza wieża baszty Der Wrangel znajduje się z drugiej strony Jeziora Górnego, podobnie jak tamta z jego południowej strony i jest zewnętrznie lustrzanym odbiciem wieży Wrangela.
Baszta Der Dohn stanowi architektoniczną całość z Bramą Rossgarter, będącą jedną z ośmiu wrót miasta zachowanych do dzisiaj.
Rossgarter Tor zbudowana została jak wszystkie pozostałe obiekty na obwodzie miasta w stylu neogotyckim, z czerwonej cegły, z licznymi kazamatami. Brama ta ma jednak element, który wyróżnia ją od pozostałych wrót: zdobi ją ejwan – wnęka otwarta od strony dziedzińca, sklepione kolebką o załamanym łuku lub konchą, charakterystyczna dla architektury perskiej.
Brama Rossgarter mieści aktualnie klimatyczną restaurację, przed którą malowniczo stoi współczesna bryka postawiona tam przez właściciela w stylu rosyjsko-wielkopańskim.
Latem jest dostępne wejście na górne piętra bramy, można zobaczyć budowlę z góry, co na pewno jest bardzo ciekawe.
Dwie baszty łączy ulica Czerniachowskiego biegnąca wzdłuż południowego nabrzeża Jeziora Górnego. Pomiędzy ulicą a wodą uchował się fragment obronnego muru.
Oczywiście najbardziej ekscytującą częścią oglądania tych baszt jest możliwość zobaczenia, co znajduje się wewnątrz wieży.
Tak więc Baszta Wrangela jest niestety na ten moment zamknięta, ale zdjęcia z zeszłych lat pokazują aktywność rozrywkową obiektu, a władze miasta obiecują rychłe przywrócenie tego zabytku przeszłości turystyce i rekreacji.
Baszta Dohna natomiast mieści wewnątrz Muzeum Bursztynu, którego zasoby można częściowo zobaczyć na moich filmach poniżej.
Nie piszę o tych obiektach ze względu na jakieś społeczne zobowiązania czy fascynację historycznymi wydarzeniami którejś ze stron będących w posiadaniu miasta w danym momencie historii.
Interesuje mnie w jaki sposób oraz dlaczego społeczność potrafi oddać siły ludzkiej masy dla budowy czegoś tak potężnego jak te fortyfikacje.
Interesuje mnie geniusz architektonicznego dzieła, jakim jest wybudowanie piętnastu punktów obronnych pierwszego wału obronnego miasta, infrastruktura jaką tam zaplanowano i zrealizowano oraz wszystkie te niesamowite i potężne budowle na linii drugiego wału obronnego, w tym wzmiankowane dwie baszty obronne.
Bursztynowe portrety w Rossgartenskich Vorotach
Bursztyn, sztuka użytkowa Rossgarten Tor
Bursztynowe statki Brama Rossgarten
