Stupa Bauddhanath, Kathmandu: historia i legenda

Notice: Trying to access array offset on value of type null in /home/eurorune/lifeofus.net/wp-content/plugins/cws_google_picasa_pro/shortcodes/partials/results_carouselGP.php on line 34

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/eurorune/lifeofus.net/wp-content/plugins/cws_google_picasa_pro/shortcodes/partials/results_carouselGP.php on line 34

Stupa Bauddhanath znajduje się około 7 km na północny wschód od Thamela

– centrum miasta Katmandu, w pobliżu antycznego szlaku handlowego prowadzącego z Tybetu.

Stupa ma wysokość 44 metry, kopuła stupy ma około 7 metrów średnicy. Powierzchnia stupy wynosi około 6 756 metrów kwadratowych.

Bauddhanath jest jednym z największych i najbardziej znaczących obiektów buddyjskich na świecie. Współcześnie stała się jednym z głównych celów pielgrzymów wszystkich tradycji buddyjskich, stając się tym samym centrum kwitnącego miasta klasztorów, hoteli, rzemiosła dewocjonaliów buddyjskich, ośrodkiem kultu buddyjskiego i studiów buddyjskich. Napływ dużej liczby uchodźców z Tybetu przyczynił się do budowy wokół Boudhanath ponad 50 tybetańskich klasztorów różnych szkół buddyzmu tybetańskiego. Na stronie Wikipedii można zobaczyć zdjęcie sprzed zaledwie siedemdziesięciu lat, na którym stupa otoczona jest wioską.

Wierzy się, że stupa Bauddhanath zawiera relikwie będące pozostałościami po buddzie Kassjapa, stąd też Newarowie zwą ją Khasti. Zwana jest także Stupą Oświecenia lub Stupą Bodhi. Tamangowie i Tybetańczycy nazywają tę stupę Cha Rung Kha Shor, z czym wiąże się jedna z najpopularniejszych w społecznościach buddyjskich legend, przywołana przeze mnie poniżej.

Po śmierci Buddy Kasjapy – mędrca, który udzielał nauk jeszcze przed Buddą Siakyamunim – pewna uboga wdowa o imieniu Jajima odnalazła szczątki tego wielkiego mędrca i wraz z czterema synami zakopali relikwie usypując wielki kopiec. Jajima zamierzała złożyć buddom wspaniałą ofiarę mając jedynie trochę ciężko zarobionych oszczędności. Była ona kobietą niskiej kasty, wykonującą brudne prace, których nie podejmowali się ludzie wyższych stanów.

Jajima miała czterech synów – Tajebu, Phajebu, Khijebu, i Jyajebu – z którymi wspólnie zamierzała zrealizować swój plan. Skierowała się więc do panującego ówcześnie w tym regionie króla i poprosiła go, by dał jej ziemię pod budowę stupy. Król zdecydował, że – chociaż jest ona nisko stojącą w społecznej hierarchii osobą – dla tak szczytnego celu powinien spełnić jej prośbę. Powiedział wdowie, że da jej taką ilość ziemi, którą obejmie skóra jednego bawołu. Jajima pocięła skórę na cienkie paski i powiązała je, a uzyskaną szarfą otoczyła połać ziemi o rozmiarze zbliżonym do standardowej powierzchni boiska.

Doradcy króla zdumieni byli takim obrotem spraw i zamierzali odciągnąć go od spełnienia danej obietnicy twierdząc, że jeśli tej nędznej kobiecie pozwolono ukończyć budowę takiej potężnej wieży, to dla samego króla należy postawić budowlę wielkości góry. On jednak odrzekł – „Udzieliłem zgody na budowę i nie mogę jej cofnąć” – co w języku tybetańskim zabrzmiało – „Cha Rung Kha Shor” – skąd też wzięła się tybetańska nazwa stupy.

Tajebu, Phajebu, Khijebu i Jyajebu ciężko pracowali jeszcze przez kolejne trzy lata nad budową Bauddhanath. Uważa się, że tysiące buddyjskich wyznawców i niebiańskich istot przekształciło się w mnichów buddyjskich przy pracy nad stupą Bauddhanath.

Synowie wdowy odrodzili się zgodnie ze swoimi życzeniami. Tajebu chciał odrodzić się władcą północnego regionu by móc stworzyć sprzyjające warunki dla rozwoju nauk buddy. Według podania odrodził się on jako tybetański król Trisong Detsen, którego panowanie – wg danych historycznych – datuje się na 755 – 797 r.n.e. i przypisuje się konstrukcję Bauddhanath temu okresowi. Phajebu chciał być uczonym – został on oświeconym nauczycielem w Tybecie, znanym jako bodhisattwa Shanta Rakshita. Khijebu inkarnował się jako Guru Rinpochhe. Jajebu modlił się, aby zostać ministrem, by móc chronić nauki buddy na północy – został on ministrem Bhamitisi.

Najstarsze historyczne odniesienia do stupy Boudha znaleziono w Kronikach Newarów.  Boudha jest tam wymieniona jako jedna z czterech stup wzniesionych przez króla Licchavi Vrisadeva lub Vikramjit około roku 400.

Istnieje jeszcze wiele opowiadań i legend dotyczących pochodzenia i historii Bauddhanath.

Według Kronik Gopal Raj Dharmadevy (ok. IV wieku) pochodzenie stupy przypisuje się Manadevie, synowi króla Dharmadevy jako przebłaganie za straszny czyn zamordowania ojca, co również jest popularną legendą.

Król Dharmadeva zainstalował źródło wody starożytną technologią Narayanhiti – pozyskiwania wody deszczowej z gruntu – ale woda nie przybyła. Tak więc król skonsultował się ze swoimi astrologami i powiedziano mu, że aby woda zaczęła płynąć, wymagana jest ofiara najbardziej cnotliwego człowieka w królestwie. Po przeprowadzeniu rozpoznania w tym zakresie w swoim królestwie i uzyskaniu niezadowalających wyników król zdecydował, że tylko on i jego syn kwalifikują się jako ofiary. Stary już król zdecydował, że to on sam powinien umrzeć i polecił swemu synowi, by jednym uderzeniem miecza zdekapitował postać, którą znajdzie tej nocy w pobliżu pałacu zawiniętą w materiał.

Książę Manadeva był posłuszny poleceniu ojca. Przeraził się dopiero widząc, jak głowa jego ojca spada pod cięciem miecza. Po tym czynie udał się on do świątyni Vajrayoginii w Sankhu. Vajrayogini powiedziała mu, że jedynym sposobem, w jaki może naprawić swoje przewinienie jest wypuścić koguta, a gdziekolwiek on wyląduje, zbudować Stupę dla swego ojca. Kogut wylądował w Boudha, a król Manadeva zbudował tam Bauddhanath.

Manadeva był wielkim królem rodu Licchavi, zdobywcą wojskowym i mecenasem sztuki, który panował Anno Domini 464 – 505. Jest on również powiązany z pochodzeniem stupy Swayambhu, drugiej wielkiej stojącej do dziś stupy w Dolinie Kathmandu.

Także innemu wielki królowi rodu Licchhavi, Shivadewie panującemu w latach 590 – 604 przypisuje się rekonstrukcję Boudha.

Wreszcie w raporcie archeologicznym konserwatora tybetańskiego z XVI wieku Sakya Zangpo, znajduje się informacja, że w stupie odnaleziono relikwie króla Amsuvarma Lichhavi.

W obecnej dziś strukturze stupa powstała prawdopodobnie po odparciu najazdu Mongołów w XIV wieku.

Współczesna rekonstrukcja stupy Boudha przypisywana jest pracy tradycji buddyjskiej Chiniya Lama. W roku 1859 Premier Rana wyznaczył czcigodnego Chiniya Tai Fo Sing – widniejącego na zdjęciu obok – jako kapłana sprawującego pieczę nad stupą. On i jego uczniowie mieli spory wkład w renowację i pielęgnację tej wielkiej stupy. W późniejszych latach także wielu innych mistrzów odegrało istotną rolę w restauracji Baudanath. Tradycję linii Chiniya Lamy do dziś dzierży społeczność Tamangów zgromadzona wokół Tamang Monastery – tego z wielkim dzwonem – przy Boudhanath.

Wśród ludzi, którzy czczą i zachowują pieczę nad Baudanath, społeczność Tamang tworzy część bazową. Jednakże społeczność tybetańska jest teraz grupą dominującą liczbowo i najbardziej aktywną. Newarowie i Szerpowie są także częścią tej wielkiej społeczności gromadzącej się wokół stupy. Także wiele innych grup etnicznych, a także wyznawców z Zachodu utrzymuje to starożytne miejsce kultu jako żywe i święte dzisiaj tak, jak to było przed wiekami. Klasztorem odpowiedzialnym za stan stupy i porządek jest Lhakhang Monastery zwany też Tamang Monastery, czyli klasztorem społeczności Tamangów – to ten po stronie północnej stupy, przy którym znajduje się wielki dzwon z tybetańskimi inskrypcjami.

Cena dojazdu taksówką z Thamela do Baudanath plasuje się w okolicy 300 – 400 rupii nepalskich. Aby dotrzeć komunikacją miejską do Baudanath należy udać się na przystanek zwany Ratna Park – każdy nepalski przechodzień wskaże ci drogę – i tam (przekroczywszy pieszy wiadukt idąc od strony Thamela lub Ason Market) zapytać się kierowców o Baudha lub Badnath (wymowa dokładnie taka). Bilet autobusowy kosztuje 20 rupii. Wstęp na pasaż wokół Bauddha jest dla turystów zagranicznych płatny 400 rupii.

W pobliżu, około 2 km przed Baudanath przy drodze jadąc autobusem z Ratna Park, w Chabahil – niegdyś wioska, obecnie węzeł komunikacyjny i region miasta – znajduje się równie antyczna, znacznie mniejsza stupa of Chabahil Charumati Vihar znana też jako Little Bouddha.

Subskrybuj mój kanał youtube – film poniżej.